มีโอกาสได้เล่น Drupal9 อย่างจริงจังแล้ว การทำงานต่างๆ ไม่ต่างจาก Drupal7 มาก ถ้าเคยใช้ Drupal7 มาก่อนก็พอจับทางได้ รู้ว่าอะไรเป็นอะไร

แต่สิ่งที่คิดคือ สำหรับคนที่รู้ว่าอะไรเป็นอะไรอยู่แล้ว Drupal9 ถือว่ามีเมนูการทำงานที่ซับซ้อนกว่าเดิมมาก จะหาอะไร จะทำอะไรก็ยาก เพราะเมนูของเครื่องมือแต่ละตัว ไม่ได้รวมกันไว้เหมือน Drupal7 เช่นการจัดการช่องข้อมูลหรือ Fields ซึ่งถ้าเป็น Drupal7 มันจะสามารถตั้งค่าการทำงาน ตั้งค่าการแสดงผลในที่เดียวกันได้แทบจะครอบคลุมทั้งหมด

แต่ของ Drupal9 จะต้องเข้าไปหลายหน้ามากๆ เพราะในการจัดการ Fields แต่ละโหมท ตัว Drupal จะแบ่งเป็นเมนูย่อยๆ แตกออกไปในแต่ละหน้า เพื่อให้มือใหม่แยกออกชัดเจนมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นเพิ่ม Fields ก็ไปอีกที่ การจัดการหรือตั้งค่าการทำงานของ Fields ก็แยกไปอีกหน้า หรือแม้แต่การตั้งค่าการแสดงผลของ Fields ก็แยกไปอีกหน้า

นี่ยังไม่รวมประเภทข้อมูลต่างๆ ที่แยกหมวดหมู่กันชัดเจนขึ้น ตั้งค่าอะไรได้ยืดหยุ่นขึ้น แต่ก็ทำให้เราหาเครื่องมือต่างๆ ได้ยาก เพราะแบ่งเมนูย่อยกระจายออกไปเยอะเกินไป ทำให้คนใช้งานงง เพราะไม่รู้จะไปอะไรตรงไหน แต่ถ้ามีเวลาสักหน่อย ก็ใช้งานง่ายแล้ว

ในแง่ของคนที่เริ่มมาใช้ Drupal คิดว่าคงง่ายขึ้น (ละมั้ง) เพราะเครื่องมือต่างๆ แบ่งเมนูออกให้ดูชัดเจนง่ายขึ้น จำเพาะมากขึ้น (แต่ต้องเสียเวลาหาในช่วงแรกสักหน่อย) หรือบางคนอาจจะมองว่ายังยากเหมือนเดิม เพราะการใช้งานมันไม่เป็นไปตามลำดับ เพราะมันเหมือนกับเพิ่มชนิดข้อมูลอีกที่ แต่กลับจะต้องไปตั้งค่าการทำงาน ตั้งค่าการแสดงผลอีกที่ มันเลยให้ความรู้สึกไม่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ดูเหมือนเป็นระเบียบ แต่ขณะเดียวกันก็กระจัดกระจายเกินไป

ส่วนตัวคิดว่า แม้ตัว Drupal จะพยายามทำระบบใหม่ออกมาเพื่อให้เป็นมิตรกับคนเริ่มต้นทำเว็บคล้าย WordPress แต่ก็ยังดูยากกว่าอย่างเห็นได้ชัด เพราะอะไรหลายๆ อย่าง ก็ยังต้องทำเอง เชื่อมชนิดข้อมูลเองอยู่ดี ต่างจาก WordPress ที่ประเภทข้อมูลส่วนมาก มีระบบอัตโนมัติเข้ามาช่วย เช่นพวกเมนู หรือ Categories ที่เราไม่จำเป็นจะต้องไปโยงเข้ากับประเภทเนื้อหาเองเหมือน Drupal

แต่ถ้าเรานำความเป็นมิตรสำหรับคนเริ่มทำเว็บของ Drupal9 ไปเปรียบกับ Drupal7 ก็คงจะต้องยอมรับว่า ยังไงก็ง่ายกว่า เพราะเครื่องมือหลายตัว ทาง Drupal9 จัดเตรียมมาให้แล้ว ขึ้นอยู่กับว่าคนใช้จะนำมาปรับใช้ยังไง ไม่ได้เริ่มตั้งแต่ตามหาเครื่องมือเอง ติดตั้งเครื่องมือเอง แล้วเชื่อมข้อมูลเองแทบทั้งหมดเหมือนใน Drupal7

ก็คงจะต้องรอดูกันต่อไป ว่าใน Drupal10 ที่กำลังจะถูกปล่อยออกมา จะเป็นยังไงต่อไป จะยาก หรือจะง่ายขึ้นแค่ไหน

จะน่าโมโหก็ตรงจะต้องใช้ PHP8.1 ขึ้นไปนี่แหละ จะใช้ทรัพยากรสูงไปไหน

ส่วนใครที่สงสัยว่า ทำไมผมไม่ยอมยกเครื่องบล็อกของผมให้เป็น Drupal9 สักที ก็ต้องขอบอกว่า ไม่อยากหาเรื่องยุ่งยากให้ตัวเองครับ เพราะถึงแม้ข้อมูลจะไม่เยอะ แต่ถ้าจะทำก็ต้องใช้เวลาเอาเรื่อง อีกทั้งส่วนตัวมองว่า จุดประสงค์ของบล็อกนี้ก็คืออะไรง่ายๆ อยู่แล้ว เลยมองไม่เห็นถึงความจำเป็น ที่จะต้องย้ายระบบไป Drupal9 ครับ

สำหรับเว็บไซต์ www.keangun.com ซึ่งเป็นเว็บ อ่านนิยายออนไลน์ อันนี้คงจะยากมากครับ เพราะข้อมูลเยอะ แล้วก็ยังใช้ Module ที่ทำงานได้เฉพาะ Drupal7 อยู่หลายตัวมากๆ ถ้าจะย้ายก็คงต้องมีเขียน Module ใหม่หลายตัวมากๆ รวมถึงมันใช้เวลา และผมคงจะต้องจ้างทำด้วย เพราะหลายอย่างก็มือไม่ถึง ดังนั้นเรื่องการยกเครื่องนี่ ลืมไปได้เลย จะว่าไปก็คงเป็นกรณีคล้ายๆ กับเว็บใหญ่ๆ ที่ทำด้วย Drupal7 หลายๆ เว็บนั่นแหละครับ ซึ่งถ้าหากจะย้าย ก็คงต้องใช้งบและเวลานานมาก และยุ่งยากมากๆ จนมองว่า แทบไม่ต่างจากการทำเว็บขึ้นมาใหม่ แล้วย้ายข้อมูลไปกันเลยทีเดียว